FACKTORİN-(FAKTORİNG) MUHASEBESİ

[yasemin]

SATICI FİRMALAR (FACTOR KULLANANLAR) AÇISINDAN FACTORİNG İŞLEMLERİNİN FİNANSMAN ve MUHASEBE
BOYUTUYLA İNCELENMESİ

Arş.Grv. Volkan DEMİR^[sup][/sup]

Arş.Grv. Barış SİPAHİ^[sup][/sup]

0.GİRİŞ

Bu çalışmanın amacı factoring işlemlerini satıcı firmalar açısından finansman ve muhasebe boyutuyla inceleyerek konuyla ilgilenenlere yardımcı olmaktır. Bu amaç doğrultusunda factoring işlemleri kavram-kapsam ve özellikleri itibariyle açıklanmış ve factoring işlemlerinin fonksiyonları belirtilmiştir. Çalışmamızda; uygulamadaki factoring işlemlerinden en çok kullanılanları şekiller yardımıyla incelenmiştir. Factoring işlemlerinin kullanılması esnasındaki finansal hesaplamalar factoring kuruluşunu riski üstlenme/üstlenmeme seçeneklerine göre sunulmuştur. Factor kullananların (satıcı) muhasebe işlemleri de çalışmamızın bir başka ilgi alanıdır.

1.FACTORİNG KAVRAMI – KAPSAMI- ÖZELLİKLERİ

Factoring kelimesi, latince kökenli “factor” sözcüğünden türemiştir. Factor; bir başkası hesabına hareket eden ya da faaliyette bulunan kişiyi ifade etmektedir.Ticari ve hukuki anlamda factor; mal satımı veya hizmet arzı ile uğraşan işletmelerin bu satışları dolayısıyla doğmuş ya da doğacak alacaklarını devralarak tahsilini üstlenen, bu alacaklara karşılık peşin ödemelerde bulunarak finansal kolaylıklar sağlayan, aynı zamanda mali, ticari ve idari konularda işletmeye verdiği hizmetler karşılığında ücrete hak kazanan kişi ya da kuruluştur.^[sup]1[/sup]

Borçlar Kanunu’nun 162-172. Maddeleri içinde düzenlenen alacağın temlikine ait genel hükümler factoring işlemleri için de bir ölçüde geçerlidir. Uygulamalar bu hükümlere göre yürütülmekte ve bunlar yeterli sayılmaktadır.

Kıymetli evrakın devri (cirosu), Türk Ticaret Kanunu’nun 559 ve devam maddeleri için düzenlenmiştir. Fakat fatura kıymetli evrak sayılmadığı için ciroya ait hükümler faturaya uygulanamaz. Bu nedenle TTK içinde factoring işlemlerine ait hükümler yer almamaktadır. Faturadan doğan hakkın devri Borçlar Kanunu içindeki “alacağın temliki” hükümlerine göre uygulanır.^[sup]2[/sup]

Kapsam olarak factoring; bir mali kuruluş (factor) ile ticari borçlular (müşteriler) ve mal satan veya hizmet arz eden bir ticari işletme arasında (satıcı) üç taraflı bir sözleşme olup, genelde rücu hakkı olmaksızın alıcının borçlularının hesap hasılalarını faktör satın alır ve bu suretle müşterilere tanınan kredileri kontrol altında tuttuğu kadar, muhasebe ve tahsilatını da yürütür.Factoring işleminin en önemli fonksiyonları;^[sup]3[/sup]

• Kredinin onaylanması
• Kredinin garantisi
• Alacaklı hesapların yönetimi
• Finansman

olarak belirtilebilir.

Factoring işlemi sırasında kısa vadeli (60 gün-180 gün) alacaklarla ilgili olarak imzalanan factoring sözleşmesi ile factor, satıcı firmaya finansman hizmetinin dışında başka hizmetler de sunmaktadır. Bu hizmetler aşağıdaki gibidir:^[sup]4[/sup]

• Alacakların takibi ve tahsili
• Alacakların muhasebe ve defter kayıtlarının tutulması
• Müşteriler hakkında isdihbarat
• Borçlunun borcunu ödeyememe durumunda zararları üstlenmesi

Factoring işlemlerinin temel amacı hizmet sunduğu firmanın vadeli alacaklarını üstlenerek o firmaya nakit sağlamaktır.

Bu amaçla factoring firmaları üç temel hizmet verir;^[sup]5[/sup]

1. Risk Üstlenme ve Teminat Hizmeti: Dünya pazarlarını sürekli izleyebilen deneyimli elemanlar çalıştırabilen factoring kuruluşları riskli alacakları daha kolay tahsil edebilmektedir. Bu kuruluşlar, riski üstlenmeleri halinde sigorta giderlerine yakın bir ücreti de risk primi olarak almaktadırlar. Bu prim müşterinin ve satıcının kredi değerliliğine göre fatura tutarının % 0,2 ile % 1,2 arasında değişmektedir.^[sup]6[/sup] Factoring kuruluşu bu riski üstlendiğinde (prim karşılığı) factoring’i kullanan satıcı, tahsil edilemeyen alacakların bir bölümüne katlanmak zorunda değildir. Yine borçlunun aczinin, mahkemece tasdik edilmesine kadar beklemesine gerek yoktur.^[sup]7[/sup]
2. Finansman Hizmeti: Bir işletmenin faaliyetlerinin sağlıklı bir şekilde devamını sağlayan temel unsurlardan biri kesintisiz nakit akışıdır. Üretim-satış-tahsilat-alım döngüsüne bağlı olan nakit akışı içerisindeki tahsilat etkeni , işletmelerin tam anlamıyla kontrol altına alamadıkları tek etkendir. Üretimdeki kalite, satışlardaki verimlilik ve hammadde alımlarındaki maliyetlere, işletmeler direkt olarak müdahale edip gerektiğinde şirket içi önlemler alabilirken, tamamen dış etkenlerin kontrolü altında olan tahsilat kısmında meydana gelen en ufak sorun, işletmenin geleceğe yönelik planlarını bozmakta ve nakit akışının aksamasına hatta durmasına neden olmaktadır. Nakit akışının kesintisiz olarak devam etmesi bir işletmenin geleceğe yönelik planlar yapma konusundaki en önemli dayanağıdır. Factoring uygulamasında, işletmenin can damarı olan nakit akışı kesintisiz hale gelmekte, gerekli işletme sermayesi sağlanarak hammadde alımları kolaylaşmakta, üretim ve satış faaliyetlerine olumlu katkılarda bulunulmaktadır. ^[sup]8[/sup] Factoring hizmeti alan işletmeler bu avantajların yanında aşağıdaki finansal avantajlara da sahip olurlar:

• Satış yapıldığında müşterilerinin Cari Hesap (C/H) takibini ve tahsilat organizasyonunu yapabilmek için personel istihdamı gerekecektir. Ancak satıcı firmanın factoring ile satış yapması halinde satışların C/H takibini factoring kuruluşu yapacaktır.
• Satıcı firma factoring ile satış yaparsa şüpheli alacak, değersiz alacak ve vazgeçilen alacak gibi alacaklar söz konusu olmayacaktır.
• Factoring firmasından sağlanan ön ödemeler bankalarda mevduat olarak veya menkul değer yatırımları şeklinde daha verimli kullanılabilecektir.
• Vadeli alacakların önceden nakde dönüşmesi ve stokların azalması ile işletmenin likiditesi artacaktır.

Alacakların Yönetimi Hizmeti: Factoring Kuruluşu, müşterilerin ödememe/ödeyememe riskini üstlenerek, satıcının vadeli satışlarından doğan alacaklarını garanti altına alır. Alacak yönetimindeki en önemli amaç; satıcının tüm cirosunu devralmak, satış kayıtlarını tutmak, işletmenin bu ağır yükünü büyük oranda hafifleterek müşteri riskini ortadan kaldırmaktır.

2. ULUSLARARASI FACTOR’LER ZINCIRI

Dünya çapındaki factoring pazarı iki büyük uluslararası zincir tarafından yönlendirilmektedir. Bunlar:

• The International Factors Group (IF); Factoring kuruluşlarını biraraya getiren ilk uluslararası örgüttür.
• Factors Chain International (FCI); 1968’de kurulmuştur ve hala bağımsız factoring kuruluşlarını organize etmeye devam etmektedir.

Bu iki çok uluslu örgüt factoring kuruluşlarının müşterileri konumundaki ihracat firmalarına destek verirken, değişik ülkelere yayılmış olan factoring kuruluşlarını da aynı çatı altında toplamış olmaktadır.^[sup]9[/sup]

3. YURTİÇİ ve YURTDIŞI (İHRACAT) FACTORİNG UYGULAMALARI

Factoring uygulanamayan satış şekilleri de mevcuttur.Bunlar;

• Peşin Satışlar
• Konsinye Satışlar
• Proforma Faturalı Satışlar
• Taahhütlü Satışlar
• Perakende Satışlar’dır.

Şekil 1^[sup]10[/sup]- (Yurtiçinde Tam Servis Factoring İşleyişi)

.

[yasemin]

BAŞVURU-FATURA DEVRİ VE TAHSİLAT AŞAMASI







___________ : Factoring İşlemlerinde Başvuru Aşaması
.......................: Factoring İşlemlerinde Fatura Devri ve Tahsilat Aşaması

1. Müşteri satıcıya sipariş geçer.
2. Satıcı, Factoring Kuruluşu’na başvurarak müşterisi hakkındaki bilgileri verir.
3. Factoring Kuruluşu gerekli incelemeleri yaptıktan sonra müşterinin kredibilitesi doğrultusunda ön limit ve çalışma şartlarını satıcıya bildirir.
4. Factoring sözleşmesinin imzalanması ile birlikte Factring Kuruluşu belirlediği ön limiti kesinleştirir.
5. Satıcı, malları ve üzerinde devir bildirimi bulunan ilgili faturayı müşteriye gönderir.
6. Satıcı, aynı anda faturanın bir kopyasını Factoring Kuruluşu’na gönderir.
7. Factoring Kuruluşu, daha önce anlaşılan sözleşme şartları çerçevesinde satıcıya ön ödeme yapar.
8. Vade tarihinde fatura meblağı müşteriden tahsil edilir.
9. Factoring Kuruluşu, fatura bakiyesini satıcıya öder.

Şekil 2- ( İhracatta Tam Servis Factoring İşleyişi-İki Factor’lu Sistem)



A- BAŞVURU AŞAMASI

1. Müşteri satıcıya sipariş geçer.
2. Satıcı, Factoring Kuruluşu’na başvurarak müşterisi hakkındaki bilgileri verir.
3. Factoring Kuruluşu bu bilgileri Muhabir Factoring Kuruluşu’na göndererek müşteriler için ön limit talep eder.
4. Muhabir Factoring Kuruluşu gerekli çalışmaları yaptıktan sonra Factorin Kuruluşu’na ön limitleri bildirir.
5. Factoring Kuruluşu ön limitleri ve kendi çalışma şartlarını satıcıya sunar.
6. Factoring sözleşmesinin imzalanması ile beraber Factoring Kuruluşu, Muhabir Factoring Kuruluşu’na kesin limit başvurusunu gönderir.
7. Muhabir Factoring Kuruluşu, müşteri için onayladığı kesin limitleri Factoring Kuruluşu’na bildirir.

 Marmara Üniversitesi, İİBF, İşletme Bölümü, Muhasebe-Finansman Ana Bilim Dalı



1ÖZAKMAN, Cumhur: Faktoring Sözleşmeleri, İ.Ü. Yayınları, İstanbul 1989, s.13

2 Factoring ve Türkiye’deki Uygulaması: İktisadi Araştırmalar Vakfı, İstanbul 1991, s:25

3APAK, Sudi: Uluslararası Finansal Teknikler, Emlak Bankası Yayınları, İstanbul, 1997

4ALTUĞ, Osman: Banka İşlemleri & Muhasebesi, Türkmen Kitabevi,İstanbul 2000,s.300-301

5 Ayrıntılı bilgi için bakınız: TÜRKO, Metin: Finansal Yönetim, Alfa Basım Yayın Dağıtım, İstanbul 1999, s.554-555 , BERK, Niyazi: Finansal Yönetim:Türkmen Kitabevi, 4. Baskı, İstanbul 1999, s.177,180 ve ALTUĞ, Osman: Finansal Yönetim 1-İlkeler-Uygulamalar, Marmara Üniversitesi Yayınları No:466, İstanbul 1988, s.157,160

6BERK, Niyazi: Finansal Yönetim, Türkmen Kitabevi, 4.Baskı, İstanbul 1999, s:180

7ALTUĞ, Osman: Finansal Yönetim 1-İlkeler-Uygulamalar, Marmara Üniversitesi Yayınları No:466, İstanbul 1988, s.159

8 Factoring Bilgi Kitabı, Toprak Factoring, s:2

9LEA, Tim; TROLLOPE, Wendy: “A Guide to Factoring and Invoice Discounting”, Chapman & Hall; Londra 1996, s:134

10 Şekil 1-2-3 Toprak Factoring’in hazırladığı Factoring Bilgi Kitabı’ndan yararlanılarak hazırlanmıştır.

[yasemin]

B- FATURA DEVRİ ve TAHSİLAT Satıcı, malları ve üzerinde devir bildirimi bulunan ilgili faturayı müşteriye gönderir. Satıcı, bildirimli faturanın bir kopyasını Factoring Kuruluşu’na gönderir. Factoring Kuruluşu satıcıya ön ödemeyi yapar. Vade tarihinde Muhabir Factoring Kuruluşu müşteriden tahsilatı yapar. Tahsil edilen fatura meblağı Factoring Kuruluşu’na gönderilir. Factoring Kuruluşu, satıcıya bakiye ödemeyi yapar. Yurtiçi Factoring işlemleri sözleşmenin içeriğine göre farklılık gösterebilmektedir. Şöyle ki:[sup]1[/sup] Bildirimli Factoring (Disclosed Factoring) =Garanti+tahsilat+finansman hizmeti Bildirimsiz Factoring (Undisclosed Factoring) =Garanti+finansman hizmeti Kabil-i Rücu Factoring (Recourse Factoring) = Finansman+tahsilat hizmeti Rücu Edilemez Factoring (Non-Recourse Factoring) =Garanti+tahsilat+finansman hizmeti şeklindedir. 4. FACTORİNG İŞLEMLERİNİN MALİYETİ VE FİNANSMAN BOYUTU 4.0. Factoring İşlemlerinin Maliyeti Factoring Komisyonu: Satıcının borçlu sayısı, kestiği fatura sayısı, fatura tutarlarının büyüklüğü, alacaklarının tahsil süresi, müşteri riski, ortalama stok devir süresi, müşteri sayısı, vadeli satış koşulları, talep ettiği hizmetin niteliği gibi özellikler dikkate alınarak hesaplanır. Finansman Maliyeti: Factoring firması tarafından; ön ödemenin yapıldığı andan tahsilata kadar geçen süre için, kullanılan fona uygulanan, iç ve dış piyasa koşulları dikkate alınarak belirlenen faiz oranıdır. 4.1. Factoring Işlemlerinin Finansman Boyutu Factoring işlemlerinin finansman sağlamada arz ettiği önemin daha iyi anlaşılabilmesi konu uygulamayla aktarılmaya çalışılacaktır. UYGULAMA Firmamız KLM A.Ş.’ne yapacağı 10.000.000.000.-TL’lık mamul satışı dolayısıyla XYZ Factoring A.Ş. ile aşağıda ayrıntıları belirtilen Factoring Sözleşmesi’ni yapmıştır. XYZ Factoring A.Ş.’nin Yapacağı Ön Ödeme Oranı: % 80 Factoring Faizi..........................................................: % 78 Factoring Hizmet Komisyonu....................................: % 1,6 Risk Üstlenme Komisyonu........................................: % 1,3 Bu bilgilere göre XYZ Factoring A.Ş.’nin firmamıza yapacağı ön ödeme aşağıda hesaplanmıştır. Alacağın (Fatura Bedeli) Tutarı :10.000.000.000.-TL Ön Ödeme (Alacağın % 80’i) ....................................: 8.000.000.000.-TL Factoring Hizmet Komisyonu (Alacağın % 1,6’sı)......: 160.000.000.-TL BSMV Risk Üstlenme Komisyonu (Alacağın %1,3’ü)............: 130.000.000.-TL Matrahı Banka Sigorta Muamele Vergisi (% 5) ......................: 14.500.000.-TL Ön Ödeme Tutarı......................................................: 7.695.500.000.-TL 1 (Bir) ay sonra XYZ Factoring A.Ş. KLM A.Ş. adlı müşterden kalan 2.000.000.000.-TL’yı tahsil edince firmamıza aşağıda hesaplanan tutarı ödeyecektir. Bakiye Alacağın Tutarı..................................................: 2.000.000.000.-TL Factoring Faizi (Yıllık %78) 8.000.000.000.-TL x 0,78 /12 ay.....: 520.000.000.-TL BSMV (Factoring Faizinin % 5’i)....................................: 26.000.000.-TL Firmamıza Ödenecek Bakiye Tutar............................: 1.454.000.000.-TL Factoring kuruluşunun yaptığı ön ödemeleri direkt ilk madde ve malzeme alımlarında kullanması halinde tedarikçilerce sağlanan iskonto ile üretim maliyetlerinin azalması mümkün olacaktır. Firmamızın satışı gerçekleştirdiği günlerde üretim için direkt ilk madde ve malzeme alımı yapması gerekmektedir. Üretim için gerekli hammadde (DİMM).................:10.000 br Peşin ödeme halinde hammaddenin birim fiyatı...:7.500.000.000.-TL Vadeli ödeme halinde vade farkı (aylık)................: % 8 Hammadde alımında XYZ Factoring A.Ş.’nin yaptığı ön ödeme kullanılırsa 10.000 br.’lik hammadde alışının maliyeti 10.000 br x 750.000.-TL/br = 7.500.000.000.-TL’dir.Buna göre; üretime gönderilen 1 br. hammaddenin maliyeti 750.000.-TL’dir. Firmamız alacaklarının tahsilinde factoring hizmeti almasa ve hammadde alımlarını da 1 ay vadeli yapsa; 10.000 br. x 750.000.-TL/br........................................ : 7.500.000.000.-TL Vade Farkı (7.500.000.000.-TL x 0,08).................................. : 600.000.000.-TL 10.000 br’lik hammadde alım maliyeti........................ : 8.100.000.000.-TL üretime gönderilen 1 br. hammaddenin maliyeti.. : 8.100.000.000.-TL/ 10.000 br : 810.000.-TL’dir. 810.000.-TL/br – 750.000.-TL/br : 60.000.-TL/br Azaltılan Maliyet

[yasemin]

5. FACTORİNG İŞLEMLERİNDE (FACTOR KULLANANLAR) SATICI FİRMA AÇISINDAN MUHASEBE UYGULAMALARI

Factoring işlemlerinin satıcı firmalar (factor kullananlar) açısından muhasebe boyutuyla incelerken kunu yurt içi factoring ve yurt dışı factoring olmak üzere iki yönlü ele alınacaktır.

5.0. Yurt İçi Factoring ve Factor Kullananların Muhasebe Kayıtları^[sup]2[/sup]

BORÇLU adına MÜŞTERİ tarafından düzenlenmiş devir ve temlike konu faturanın aslı ve bir nüshası ile Borçlunun bu mal veya hizmeti aldığını belgelendirir- Borçlu tarafından imzalı ve kaşeli irsaliye nüshalarını ve varsa alacağın tahsiline yönelik çek, senet gibi ödeme araçlarını- ve MÜŞTERİ, Borçluya hitaben düzenleyeceği faturalarda, bu faturadan doğan alacağın FAKTOR’a devir ve temlik edilmiş olduğuna dair bir açıklamayı içeren, FAKTOR tarafından hazırlanıp kendisine teslim edilmiş olan temlik bildirim etiketi faturanın tüm nüshalarına kolay akunabilecek bir şekilde yapıştıracak ve imzalayacaktır. Ayrıca ödemenin FAKTOR’a yapılmasını kolaylaştırabilecek tüm bilgileri de faturaya yazacaktır.^[sup]3[/sup]

• Müşteriye Kesilen Faturanın Muhasebeleştirilmesi

__________ / / ____________

120. ALICILAR xxx

120.01.009 KLM Firması

600. YURTİÇİ SATIŞLAR xxx

391.HESAPLANAN KDV xxx

.....nolu fatura ile satışın yapılması

______________________________

• Müşteriden Alacağın Factoring Şirketine Devri

__________ / / ____________

120. ALICILAR xxx

120.03.001 ........Factoring Firması

120. ALICILAR xxx

120.01.009 KLM Firması

Alacağın ......factoring firmasına devri

______________________________

Bu kaydı yapmak için işletme 120. ALICILAR Hesabının alt hesaplarını şu şekilde detaylandırabilir:

120.ALICILAR HESABI

120.01 Yurt İçi Alıcılar

120.01.001...........Şti

120.02 Yurt Dışı Alıcılar

120.02.005...........Gmbh

120.03 Yurt İçi Factoring Alacakları

120.03.001...........Factoring Firması

120.04 Turt Dışı Factoring Alacakları

120.04.001............Factoring Firması

veya

Maliye Bakanlığı’ndan izin alınarak 12. TİCARİ ALACAKLAR hesap grubu altında boş bulunan 123. Nolu hesap ;

123. FACTORİNG ALACAKLARI

123.01 Yurt İçi Factoring Alacakları

123.02 Yurt Dışı Factoring Alacakları

şeklinde kullanılabilir.

Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile belirlenen genel yapı çerçevesinde; hesap planında boş bırakılan defter-i kebir hesaplarının, ana hesap grubunda bulunan hesapların işleyiş ve mantığına uygun olmak, niteliği ve kapsamı itibariyle hesap planında belirlenmiş benzeri bir hesap bulunmamak, kullanıldığı takdirde ana hesap gruplarının bütünlük ve tutarlılığını bozmamak şartıyla serbestçe kullanılabileceği konusu 2 sıra nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile açıklanmıştır.^[sup]4[/sup]

• Factoring Firmalarından Ön Ödeme Alınması

__________ / / ____________

102. BANKALAR xxx

123. FACTORİNG ALACAKLARI xxx

123.01.001 .......Factoring Firması

Factoring Firmasının Bankaya Ön Ödeme Tutarını Yatırması

______________________________

Factoring firması Satıcı firmaya bakiye ödemesinde bulunduğun da da yukarıdaki kayıt yapılır.

• Factoring Firmasının Komisyon ve Faiz Kesimi

__________ / / ____________

780.FİNANSMAN GİDERLERİ xxx

780.01. Factoring Faiz Gideri

780.02. Factoring Komisyon Gideri

123. FACTORİNG ALACAKLARI xxx

123.01.001 .......Factoring Firması

Komisyon ve Faiz Tahakkuku

______________________________

Factoring firmasına kıymet evrak temlik edildiğinde ise 101 ALINAN ÇEKLER ve ALACAK SENETLERİ hesapları devreye girer ve

__________ / / ____________

120. ALICILAR xxx

120.03.001 ........Factoring Firması

101. ALINAN ÇEKLER xxx

ve/veya

121. ALACAK SENETLERİ xxx

Kıymetli evrakların factoring firmasına devri

______________________________

şeklinde kayıt yapılabilir.

1ULUDAĞ, İlhan; ARICAN, Erişah: Finansal Hizmetler Ekonomisi (Piyasalar-Kurumlar-Araçlar);Beta Basım Yayın; İstanbul 1999, s:345-346

2 Muhasebe kayıtları 7/A maliyet seçeneğine göre yapılmıştır. Bunun sebebi; 7/A seçeneğinin uygulamada daha geniş yer bulmasıdır.

3Factoring Derneği Tarafından Kabul Edilmiş Tek Tip Sözleşme Örneği, Madde 4, a bendi

4ŞAKRAK, Münir: Döner Sermaye İşletmelerinde Muhasebe Sistemi, Yasa Yayınları, İstanbul 1997, s:65-66

[yasemin]

5.1. Yurt Dışı Factoring ve Factor Kullananların Muhasebe Kayıtları

Yurt dışı alacakların factoring firmasına devredilmesi ve bu işlemlerin muhasebeleştirilmesi, yurt içi factoring işlemlerinin muhasebe kayıtlarına benzerlik göstermesine karşın yurt dışı alacakların dövizli olması ve bu durumda ortaya kur farkı (lehte veya aleyhte) çıkması söz konusudur. Bu da işletmeler ve yapacakları muhasebe kayıtları için önem arzetmektedir.

• Yurt Dışına İhracat Faturası Kesilmesi

__________ / / ____________

120. ALICILAR xxx

120.02.005 TKM Gmbh

601. YURTDIŞI SATIŞLAR xxx

.....nolu fatura ile yurt dışı satışın yapılması

______________________________

• Yurt Dışındaki Müşteriden Alacağın Factoring Firmasına Devredilmesi

__________ / / ____________

123. ALICILAR xxx

123.02.001 ........Factoring Firması

120. ALICILAR xxx

120.02.005 TKM Gmbh

Yurt Dışı Alacağın ......factoring firmasına devri

______________________________

• Factoring Firmasından Ödeme Alınması

__________ / / ____________

102. BANKALAR xxx

123. FACTORİNG ALACAKLARI xxx

123.02.001 .......Factoring Firması

601. YURTDIŞI SATIŞLAR xxx

601.99.001 İhracattan Doğan Kur Farkı

Factoring Firmasının Bankaya Ödeme Tutarını Yatırması

______________________________

• Factoring Firmasının Komisyon ve Faiz Kesimi

__________ / / ____________

780.FİNANSMAN GİDERLERİ xxx

780.01. Factoring Faiz Gideri

780.02. Factoring Komisyon Gideri

123. FACTORİNG ALACAKLARI xxx

123.02.001 .......Factoring Firması

Komisyon ve Faiz Tahakkuku

______________________________

• Firmanın Yurt Dışı Factoring Alacaklarını Değerlemesi

Dönem İçerisinde Lehte Kur Farkları;

__________ / / ____________

123. FACTORİNG ALACAKLARI xxx

123.02.001 .......Factoring Firması

601. YURTDIŞI SATIŞLAR xxx

601.99.001 İhracattan Doğan Kur Farkı

Factoring Firmasından Alacağın Değerlemesi

______________________________

Dönem Sonrası Lehte Kur Farkları;

__________ / / ____________

123. FACTORİNG ALACAKLARI xxx

123.02.001 .......Factoring Firması

646. KAMBİYO KARLARI xxx

Factoring Firmasından Alacağın Değerlemesi

______________________________

Dönem İçerisinde Aleyhte Kur Farkları;^[sup]1[/sup]

__________ / / ____________

601. YURTDIŞI SATIŞLAR xxx

601.99.001 İhracattan Doğan Kur Farkı

123. FACTORİNG ALACAKLARI xxx

123.02.001 .......Factoring Firması

Factoring Firmasından Alacağın Değerlemesi

______________________________

Dönem Sonrası Aleyhte Kur Farkları;

__________ / / ____________

656. KAMBİYO ZARARLARI xxx

123. FACTORİNG ALACAKLARI xxx

123.02.001 .......Factoring Firması

Factoring Firmasından Alacağın Değerlemesi

______________________________

6. SONUÇ

Factoring işlemlerinin işletmeler için sağladığı hizmetler yukarıda açıklanmıştır. Bu açıklamalardan da anlaşılacağı gibi factoring işlemi; işletmelere risk üstlenme ve teminat, finansman, alacakların yönetimi hizmetleri sunmaktadır. Çalışmamızda finansman hizmeti uygulamalı olarak irdelenmeye çalışılmıştır. Factoring alacaklarının ve factoring işlemlerinden dolayı işletmelerin katlandığı komisyon ve faizlerin muhasebeleştirilmesi sırasında Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile getirilen Tekdüzen Hesap Planı yeterlidir. Fakat gerekirse yukarıda değindiğimiz şekilde Maliye Bakanlığı’ndan izin alınarak hesap açmak mümkündür. Ayrıca yurtdışı factoring alacakları dolayısıyla ortaya çıkan lehte veya aleyhte kur farklarının muhasebeleştirilmesi sırasında kur farkının dönem içerisinde (lehte ise 601 hs. Alacak, aleyhte ise 601 hs. Borç) ya da dönem sonrasında ortaya çıkması (lehte ise 646 hs. Alacak, aleyhte ise 656 hs.Borç) durumları Gelir Tablosu’nun ilgililere bilgi vermesi açısından önem arzetmektedir.

7. YARARLANILAN KAYNAKLAR

• ALTUĞ, Osman: Banka İşlemleri & Muhasebesi, Türkmen Kitabevi,İstanbul 2000

• ALTUĞ, Osman: Finansal Yönetim 1-İlkeler-Uygulamalar, Marmara Üniversitesi Yayınları No:466, İstanbul 1988

• APAK, Sudi: Uluslararası Finansal Teknikler, Emlak Bankası Yayınları, İstanbul, 1997

• ARGUN, Doğan: Tekdüzen Hesap Planında Yurt Dışı Satışlar Hesabı ile İlgili Bir Sorun ve Çözüm Önerileri, Vergi Dünyası, Sayı:183, Kasım 1996
• ATAMAN, Ümit: Tekdüzen Hesap Planı ve Mali Tablolar, Türkmen Kitabevi, İstanbul 1997

• BERK, Niyazi: Finansal Yönetim:Türkmen Kitabevi, 4. Baskı, İstanbul 1999

• Factoring Derneği Tarafından Kabul Edilmiş Tek Tip Sözleşme Örneği

• HACIRÜSTEMOĞLU, Rüstem: Maliyet Muhasebesi, Türkmen Kitabevi, 3. Baskı, İstanbul 2000

• İktisadi Araştırmalar Vakfı ,Factoring ve Türkiye’deki Uygulaması:, İstanbul 1991

• LEA, Tim; TROLLOPE, Wendy: “A Guide to Factoring and Invoice Discounting”, Chapman & Hall; Londra 1996

• ÖZAKMAN, Cumhur: Faktoring Sözleşmeleri, İ.Ü. Yayınları, İstanbul 1989
• ŞAKRAK, Münir: Döner Sermaye İşletmelerinde Muhasebe Sistemi, Yasa Yayınları, İstanbul 1997

• Toprak Factoring ,Factoring Bilgi Kitabı

• TOROSLU, M.Vefa: Factoring İşlemlerinde Satıcı Firma Açısından Muhasebe Uygulamaları, Vergi Dünyası, Sayı:201, Mayıs 1998

• TÜRKO, Metin: Finansal Yönetim, Alfa Basım Yayın Dağıtım, İstanbul 1999
• ULUDAĞ, İlhan; ARICAN, Erişah: Finansal Hizmetler Ekonomisi (Piyasalar-Kurumlar-Araçlar);Beta Basım Yayın; İstanbul 1999

• YURGA, Ömer: Yurtiçi Factoring ve Uluslararası Factoring İşlemlerinde Satıcı Firmalar Tarafından Yapılacak Muhasebe Uygulamaları, Vergi Dünyası, Sayı:225, Mayıs 2000