İstihdam paketinde uygulamanın usul ve esasları

[selimyıldırım]

Kamuoyunda istihdam paketi olarak bilinen 5763 sayılı kanunla, istihdamı teşvikle ilgili çok önemli hükümler getirilmişti. İstihdam teşviki esasen üç başlıkta ele alınabilir.

Birinci teşvik, 01.07.2008 tarihinden önceki bir yıllık dönemde işyerine ait aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı sayısına ilave olarak, 01.07.2009 tarihine kadar yeni işe alınan 18 yaşından büyük kadınlar ile 18-29 yaş arasındaki erkek işçilere ait SSK primlerinin 5 yıl boyunca İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanması.

İkinci teşvik, özürlü sigortalıların, asgari ücret üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin tamamının kontenjan fazlası özürlü çalıştıran veya yükümlü olmadıkları halde özürlü çalıştıran işverenlerin de çalıştırdıkları her bir özürlü için asgari ücret üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin yüzde ellisi Hazine'ce karşılanması.

Üçüncü teşvik ise, 01/10/2008 tarihinden geçerli olmak üzere; 5510 sayılı kanunun 4/(a) bendi kapsamındaki sigortalıları çalıştıran özel sektör işverenlerinin, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden, işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutarın Hazine'ce karşılanması.

5797 sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'la yapılan değişiklik sonrasında bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar veya bunların teşkil ettiği birlikler personelinin emekli sandıkları da istihdam teşvikiyle ilgili yasa kapsamına alındı. 5797 sayılı yasa henüz sayın Cumhurbaşkanı tarafından onaylanmamıştır.

5763 sayılı kanunun geçici 20'nci maddesi ile getirilen 18-29 yaş aralığında olanlar erkek ve 18 yaşından büyük kadın sigortalılardan yeni işe alınanlara ilişkin işveren hissesi sigorta prim teşviki 1/7/2008 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. İşveren hissesi sigorta prim teşvikinden yararlanılabilmesi için, gerek işe yeni alınan sigortalılar yönünden, gerekse sözkonusu sigortalıların çalıştırıldığı işyerleri yönünden anılan maddede öngörülen şartların birlikte gerçekleşmiş olması gerekmektedir. Dolayısıyla, maddede aranılan şartlardan bir veya birkaçının gerçekleşmemiş olması halinde sözkonusu teşvikten yararlanılması mümkün olamayacaktır.

18 yaşından büyük, 29 yaşından küçük olan erkek ve 18 yaşından büyük olan kadınlardan, 1/1/2008 ila 30/6/2008 dönemine ilişkin kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı bulunmayıp, 1/7/2008 ila 30/6/2009 tarihleri arasında işe alınan ve fiilen çalıştırılanlar girmektedir.

Buna göre, öngörülen işveren hissesi sigorta prim teşvikinden yararlanılabilmesi için, sigortalı yönünden;

1- İşe giriş tarihi itibariyle; erkek ise 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük, kadın ise 18 yaşından büyük olması,

2- 2008/Ocak ila 2008/Haziran aylarına ilişkin düzenlenen aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmaması, (İşveren hissesi sigorta prim teşvikinden yararlanılabilmesi için, işe alınan sigortalıların 2008/Ocak ila 2008/Haziran aylarına ilişkin kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmaması) gerekmektedir,

3- 1/7/2008 (dahil) ila 30/6/2009 (dahil) tarihleri arasında işe alınması, (Dolayısıyla, 30/6/2008 veya önceki tarihlerde işe alınan sigortalılar ile 1/7/2009 veya sonraki tarihlerde işe alınan sigortalılardan dolayı sözkonusu teşvikten yararlanılması mümkün olamayacaktır.)

4- Fiilen çalışması,

Şartlarının tamamının birlikte gerçekleşmiş olması gerekmektedir.

1/7/2008 ila 30/6/2009 tarihleri arasında işe alınan, ancak çeşitli nedenlerle işten ayrılan sigortalıların, 30/6/2009 veya önceki bir tarihte aynı veya farklı bir işyerinde tekrar çalışmaya başlamaları halinde, maddede öngörülen şartların sağlanmış olup olmadığı hususu, en son işe giriş tarihi itibariyle, sigortalı ve işyeri şartları yönünden tekrar kontrol edilecektir.

1/7/2008 ila 30/6/2009 tarihleri arasında işe başlayan ve maddede öngörülen teşvikten yararlanılmakta olan sigortalıların, işten ayrılmalarının ardından, 1/7/2009 veya sonraki bir tarihte aynı veya farklı bir işyerinde tekrar çalışmaya başlamaları halinde, geçici 7'nci maddede aranılan diğer şartların sağlanmış olup olmadığına bakılmaksızın, işveren hissesi sigorta prim teşvikinden istifade edilmesi mümkün olamayacaktır.

Kapsama giren sigortalıların fiilen çalıştıkları sürelerine ilişkin düzenlenecek aylık prim ve hizmet belgeleri, 4447 sayılı kanun türü seçilmek suretiyle, fiilen çalışmamakla birlikte ücret aldıkları sürelerine ilişkin aylık prim ve hizmet belgeleri ise kanun türü seçilmeksizin kuruma gönderilecektir. Dolayısıyla, kapsama giren sigortalılar için gerek 4447 sayılı kanun türü seçilmek suretiyle düzenlenecek, gerekse kanun türü seçilmeksizin düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgelerinde, eksik gün nedeninin işaretlenmesi gerektiğinden, bu nitelikteki sigortalılar için eksik gün nedeni olarak "diğer nedenler" seçeneği işaretlenecek ve bu prim belgeleri ile ilgili olarak kuruma verilecek olan "Ek-8 Sigortalıların Eksik Gün Bildirim Formları" ekine, sigortalıların bildirildiği diğer prim belgesinin sureti eklenecektir.

Kapsama giren sigortalıların 28, 29 veya 31 gün çeken ayın tamamı için ücret almış olmaları ve söz konusu ayların bazı günlerinde fiili çalışmalarının bulunması, bazı günlerinde ise fiili çalışmalarının bulunmaması durumunda (yıllık ücretli izin, istirahat gibi), yukarıda belirtilen her iki belgede kayıtlı prim ödeme gün sayısının toplamının 30'un altında veya üstünde olması mümkün olmadığından, bu sigortalılar için;

- 4447 sayılı kanun türü seçilmek suretiyle düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı prim ödeme gün sayısı, fiilen çalışılan gün sayısı üzerinden,

- Kanun türü seçilmeksizin düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı prim ödeme gün sayısı ise, 30 günden, fiilen çalışılan gün sayısı çıkartılmak suretiyle (30 gün,fiilen çalışılan gün sayısı) bulunan gün sayısı üzerinden,

Kuruma bildirilecektir.